Giải thích các chỉ số trong kết quả xét nghiệm Viêm gan B

Khi cầm trên tay tờ giấy kết quả xét nghiệm Viêm gan B, có rất nhiều bệnh nhân thắc mắc về các chỉ số ghi trong kết quả. Bởi vì không phải ai cũng có đầy đủ kiến thức để hiểu hết ý nghĩa của từng chỉ số nói gì. Sau đây là những giải thích chi tiết về các chỉ số trong xét nghiệm bệnh Viêm gan B mà Gan Nhó Kỳ Nam sẽ thông tin đến bạn.

Khi nào bạn làm các xét nghiệm Viêm gan B?

Xét nghiệm viêm gan B có thể chỉ là một xét nghiệm được thực hiện định kỳ khi bạn kiểm tra sức khỏe tổng quát. Cũng có thể khi gặp phải một số dấu hiệu sức khỏe bất thường, nhất là các dấu hiệu về bệnh gan thì bạn cũng có thể được bác sĩ chỉ định xét nghiệm máu để xem có mắc viêm gan B hay không.

Việc xét nghiệm viêm gan B hiện nay có thể được thực hiện ở hầu hết các bệnh viện. Chi phí thực hiện xét nghiệm không cao. Tuy nhiên, sau khi nhận kết quả xét nghiệm thì nhiều người lại không hiểu hết được các chỉ số xét nghiệm. Từ đó thì không hiểu rõ được tình trạng cụ thể của mình như thế nào.

Giải thích cá chỉ số trong kết quả xét nghiệm viêm gan B

1.HbsAg

HBsAg là từ viết tắt của Hepatitis B surface Antigen – kháng nguyên bề mặt của siêu vi B. Đây là một trong nhiều kháng nguyên của virus viêm gan B do Blumberg tìm thấy trong huyết thanh người. Xét nghiệm HBsAg là một trong 5 hạng mục cơ bản và cần thiết của xét nghiệm viêm gan B.

HbsAg là chỉ số quan trọng trong xét nghiệm viêm gan B

Có 2 trường hợp kết quả HbsAg như sau:

- HbsAg dương tính: Có nghĩa là trong huyết thanh của người bệnh đang có kháng nguyên này. Điều này cũng đồng nghĩa với việc người bệnh đã từng hoặc đang bị nhiễm virus viêm gan B.

Kháng nguyên HBsAg sẽ tăng lên trong vòng 10 tuần đầu. Trong trường hợp người bệnh có hệ miễn dịch tốt thì HBsAg sẽ giảm dần và biến mất sau khoảng 4 – 6 tháng. Lúc này, cơ thể chúng ta hoàn toàn khỏi bệnh và có miễn nhiễm suốt đời với viêm gan B mà không cần phải tiêm ngừa. Ngược lại, với những người có hệ miễn dịch kém thì HbsAg có thể không mất đi mà tiếp tục phát triển sau 6 tháng. Lúc này, người bệnh đã nhiễm siêu vi B mạn tính.

- HbsAg âm tính: Bạn không có kháng nguyên của virus viêm gan B trong huyết thanh. Bạn không bị viêm gan B nên không cần phải lo lắng. Tuy nhiên bạn nên đi tiêm phòng vắc xin ngừa viêm gan B để tránh nguy cơ lây nhiễm.

2.HbeAg

Chỉ số HbeAg trong chẩn đoán viêm gan B để xác định diễn biến và mức độ, tình trạng bệnh viêm gan B.

HbeAg là viết tắt theo tên tiếng Anh của từ Hepatitis B envelope Antigen nghĩa là kháng nguyên e của virus viêm gan B. HbeAg là kháng nguyên nội sinh của virus HBV, là một dạng protein do tế bào HBV tiết ra. Sự có mặt của kháng nguyên này (HBeAg (+)) chứng tỏ là bạn đang có nồng độ virus trong máu cao và rất dễ lây truyền cho người khác. Khi trong máu xuất hiện HBeAg chứng tỏ virus viêm gan B đang nhân lên và có khả năng lây lan mạnh. HBeAg dương tính là một chỉ tiêu chứng tỏ virus đang hoạt động.

Cấu trúc virus viêm gan B và vị  trí của kháng nguyên lõi HBeAg - Ảnh minh họa: Internet

Có 2 trường hợp kết quả HbeAg như sau:

- HbeAg dương tính: Virus viêm gan đang trong trạng thái hoạt động.

- HBeAg âm tính thì có 2 khả năng: Virus không hoạt động hoặc virus có hoạt động nhưng đột biến vùng gen mã hóa tổng hợp HbeAg. Để khẳng định virus đột biến thì cần làm thêm xét nghiệm HBV-DNA và HBV genotyping.

Xem thêm: 

Các triệu chứng xơ gan là gì?

Làm sao để phòng bệnh men gan cao?

3.HbeAb

Xét nghiệm HBeAb thực hiện nhằm đánh giá bệnh nhân bị nhiễm viêm gan B có sự hoạt động của virus không khi mà HBeAg dương tính. Kết quả xét nghiệm hỗ trợ nhận định chính xác quá trình nhân lên của virus viêm gan B đã giảm hay dừng hẳn. Nếu trước đó HBeAb âm tính, nhưng lại dương tính sau điều trị nói lên có sự chuyển đổi huyết thanh.

Xét nghiệm HBeAb giúp chẩn đoán mức độ tiến triển của virus viêm gan B thường tiến hành đối với người bệnh được xác định dương tính với virus viêm gan B.

Trong viêm gan B mạn tính, sự hiện diện của HBeAb biểu thị bệnh đã xuất hiện trong thời gian dài, có khả năng chuyển sang các biến chứng khác như xơ gan, suy gan, nguy hiểm hơn là ung thư gan nguyên phát.

Có 2 kết quả của HbeAb như sau:

- Nếu kết quả xét nghiệm (+) nghĩa là bệnh nhân đã có miễn dịch một phần.

- Nếu kết quả xét nghiệm (-) biểu thị bệnh nhân chưa chuyển sang giai đoạn chuyển đổi huyết thanh.

Có 4 khả năng có thể phân tích được như sau:

1) Nếu virus xác định trong giai đoạn cuối viêm gan B cấp tính: Kết quả nhận được HBeAb ở mức dương tính, HBsAg và chỉ số Anti-Hbc lgM đều ở mức dương tính.

2) Nếu kết thúc giai đoạn cấp tính bệnh viêm gan B: Kết quả nhận được HBeAb ở mức dương tính, HbsAg ở mức âm tính, Anti Hbc IgM dương tính.

3) Nếu đang nhiễm viêm gan B mãn tính: Kết quả nhận được HBeAb và HbsAg ở mức dương tính, Anti Hbc IgM là âm tính, total Anti Hbc hoàn toàn dương tính.

4) Nếu đã từng nhiễm và miễn dịch với viêm gan B: Kết quả nhận được HBeAb ở mức dương tính, HbsAg và total Anti Hbc ở mức âm tính.

4.HBV-DNA

Xét nghiệm định lượng HBV-DNA hay còn gọi là định lượng virus viêm gan B trong máu là một xét nghiệm quan trọng nhằm xác định số lượng hay nồng độ của virus trong một đơn vị thể tích huyết tương/huyết thanh. Đơn vị sử đo lường cho chỉ số này là IU/ml hoặc copies/ml (1IU tương ứng 5-6 copy), từ đó đánh giá mức độ nhân lên của virus trong các tế bào gan.

Thông thường, giá trị trung bình của HBV-DNA:

Từ 10^3 - 10^5 copies/ml máu thì virus đang ở giai đoạn sao chép chưa mạnh

Từ 10^5 - 10^7 copies/ml máu thì virus đang ở giai đoạn sao chép tương đối mạnh

Từ 10^7 copies/ml máu trở lên thì virus đang ở giai đoạn sao chép rất mạnh.

Hàm lượng virus trong máu người bệnh càng cao thì nguy cơ gan tổn thương cũng như biến chứng xơ gan và ung thư gan càng lớn. Bên cạnh đó, càng dễ lây nhiễm cho người khác.

Cấu trúc DNA của virus viêm gan B (HBV) - Ảnh minh họa: Internet

Nếu như đo tải lượng HBV-DNA cao, chức năng gan có bất thường, kết quả siêu âm thấy gan bị tổn thương, thêm vào đó, người bệnh có xuất hiện thêm một số triệu chứng như mệt mỏi, đau hạ sườn phải, buồn nôn... thì tức là bệnh nhân đang ở giai đoạn miễn dịch đào thải (khi hệ miễn dịch chống lại và ức chế virus). Lúc này cần điều trị kháng virus kết hợp với điều trị tái tạo và hỗ trợ lá gan ngay. Bởi vì, lúc này không điều trị càng kéo dài thì hệ miễn dịch phá huỷ những tế bào nhiễm virus viêm gan B càng nhiều, từ đó sẽ làm quá trình xơ gan xảy ra nhanh hơn.

5.AST, ALT, GGT và ALP

Một chỉ số quan trọng khác trong kết quả xét nghiệm Viêm gan B nữa đó là: các chỉ số men gan. Trong hệ thống enzyme hoàn chỉnh của gan, quan trọng nhất là 4 loại men AST, ALT, GTT và ALP.

Bình thường, chỉ số men gan ở người khỏe mạnh như sau:

Chỉ số men gan	Nam	Nữ
ALT	< 40 U/L	<37 U/L
AST	< 40 U/L	<37 U/L
GGT	11-50 U/L	07-32 U/L
ALP	30-115 U/L	30-115 U/L

Khi tế bào gan chết nhiều hơn thì xảy ra tình trạng các chỉ số men bình thường này sẽ tăng lên. Mức độ men gan tăng nặng hay nhẹ sẽ biểu hiện tình trạng sức khỏe của gan, đồng thời phụ thuộc vào từng thời điểm cũng như nguyên nhân gây nên men gan cao. 

Men gan tăng phản ánh tình trạng gan bị tổn thương, các tế bào gan đang bị hủy hoại và là dấu hiệu của nhiều bệnh lý như viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan, ung thư gan. Đồng thời, cũng có thể là báo hiệu sự tổn thương của các cơ quan khác như thận và tim. 

Nếu men gan tăng từ 1 - 2 lần là ở mức độ tăng nhẹ, từ trên 2 - 5 lần là tăng ở mức độ tăng trung bình và tăng trên 5 lần là chỉ số men gan tăng ở mức độ cao.

Chỉ số men gan cao thường xuất hiện ở một số trường hợp như bệnh nhân viêm gan do rượu. Lúc này chỉ số men gan thường cao gấp 2 - 10 lần giới hạn bình thường. Trong trường hợp viêm gan virus cấp hoặc viêm gan do thuốc, men gan có thể tăng đến 3.000 U/L và ở một số bệnh nhân suy gan cấp thì chỉ số men gan có thể cao đến mức 5.000 U/L.

Trên đây là 5 chỉ số cơ bản thường xuất hiện trong các xét nghiệm bệnh viêm gan B. Mỗi người nên tự trang bị kiến thức để có thể hiểu rõ về các kết quả xét nghiệm của mình.

Gan Nhó Kỳ Nam – Đồng hành cùng bệnh nhân viêm gan B, xơ gan, men gan cao và các bệnh về gan khác.